Verlichting en Revolutie-architectuur (1750-1790) (Architecturale bouwstijlen in de geschiedenis)

Bouwen volgens morele maatstaven (Democratie in plaats van Absolutisme):
- Architectuur diende niet meer in dienst van de kerk en de feodale heersers.
- Men was overtuigd met behulp van de gebouwde omgeving de geest van de mensen in positieve zin te kunnen beïnvloeden en hen tot redelijk en zedelijk handelen aan te kunnen zetten.
- Gebouwen diende te voldoen aan ethische en morele criteria.
- Carlo Lodoli formuleerde dat architetuur alleen ‘waar’ kan zijn door recht te doen aan materiaal en functie
- Abbé Laugier: zou decoratie en constructie weer doen versmelten
- De architectuur moet het mogelijk maken zelf te spreken en de ideeen van de Verlichting uitdrukken
- Gebouwen in deze periode zijn vaak expressief, ook wel architecture parlante genoemd (zelfsprekende architectuur)
- De democratisering van kunst kan langs emotionele weg verlopen en is niet gebonden aan intellect en algemene ontwikkeling (zo luidt hun utopie).
- Ze werd Revolutionere architectuur genoemd omdat ze met Franse Revolutie (1789) ontstaan zijn
- Nieuwe maatschappijmodellen uitten zich in revolutionaire bouwplannen
- Het revolutionere van de nieuwe bouwwerken brak met de traditie hierbij was uitvoerbaarheid was niet meer doorslaggevend. De meeste ontwerpen waren in die tijd dan ook onuitvoerbaar. De ontwerpen van  architect Van Boullée werden nauwelijks gebouwd omdat deze monsterieuze afmetingen hadden.
- De Revolutie-architectuur binnen het Classicisme was een reactie op overladen vormentaal van de Barok en Rococo. Dit deden ze door over te gaan naar heldere, elegante lijnvoering in compacte meestal stereometrische bouwlichamen van een klassieke tempel.

Newton-Cenotaaf (door Etienne Louis Boulléé, 1784)
Newton-Cenotaaf (door Etienne Louis Boullée) (1784)
- Ontwierp het Newton-Cenotaaf (leeg graf) om Isaac Newtons wetenschappelijke prestaties te eren
- Dit is Revolutionere architectuur omdat er een samenballing van massa en eenvoudige geometrische vormen was.
- 150 m hoge bol
- Doet denken aan planetarium

De ideale stad Chaux bij Arc-et-Senans (Claude-Nicolas Ledoux):
- In 1806 in folio verschenen
- Dit was zijn idee van een ideale stad
- Streefde om aan alle materiele en esthetische eisen van de stedenbouw te voldoen
- Eenvoudige geometerische vormen werden in een regelmatig patroon gebracht
- Het plan is niet abstract maar expressief (parlant, uit zich zelf sprekend)
- Hieruit vloeiden voorstellen tot sociale hervormingen
- Hij wilde een gebouw voor de cultus van de morele waarden oprichten
- Begin 20ste eeuw werdt het idee van de ideale stad door de architecten Taut en Le Corbusier weer opgenomen.

Claude-Nicolas ontwierp ook het onderkomen van het Waterschapsbestuur van Loue
Dit werdt een ontwerp in de vorm van een liggende cillinder waar een beek doorheen geleid wordt, eindigd in waterval met rivier. Dit Gebouw symboliseerd de bedwinging van de rivier.

Sainte-Geneviève (Parijs 1764-1790) (door: Jacques-Germain Soufflot):
- Sinds de revolutie het Pantheon genoemd
- Belangrijkste bouwwerk van zijn tijd
- Romantische Neoclassicisme in Frankrijk
- Grootsheid van het Oude Rome
- Eerste voorbeeld van volmaakte architectuur
- Gigantische koepel rivaliseerde met de St.-Pieters kerk in Rome en de St.-Paul kerk in London en de plaatselijke Dome des Invalides
- Hij moest hele wijk overschaduwen
- Al van verre de plek kenbaar maken waar het graf van de schutspatronen van de stad lag
- Synthese tussen lichtheid van de Gotische vormen en de oudheid voor ogen
- Grondplan: vorm van Grieks kruis (strookt met Renaissance)
- Dragend element niet meer de wand maar de zuil
- Vooruit lopend op de moderne architectuur: gewapend beton voor bekleding porticus voorzien van 20 zuilen
- Soufflet zag af van gecompliceerd systeem van pijlers, steunbalken en muurvlakken
- Gekoppeld aan rationaliteit en pure vorm leidt dat tot een indrukwekkende constructie




Inleiding

Bouwstijlen:
Barok en Rococo (1600-1780)
Copyright: byWM