Brandweerstand van een gebouw

De brandweerstand is geen eigenschap van een materiaal maar wel van een constructie.

De brandweerstand van een bouwdeel wordt uitgedrukt in Rf. Dit is de maximale tijd dat het bouwdeel zijn volledige functie behoud en blijft vervullen. Dit is de tijd die nodig is om bijvoorbeeld alle mensen te evacueren bij een brand. In 2008 werd een nieuwe norm in het leven geroepen met een REI-waarde, hierbij wordt er met nieuwe normen en extra waarden rekening gehouden. Meer over de REI-waarden.

De constructie hoeft niet noodzakelijk in elkaar te zakken als de maximale Rf tijd overschreden wordt. Er bestaan systemen waarbij bepaalde brandmuren voorgeschreven worden door de brandweer. Zo kan een woonruimte gescheiden worden van een kantoorruimte door een betonmuur die enkele meters boven de hoogte en buiten de breedte of de lengte van het gebouw moet uitsteken. Dit uit voorzorgen bij het uitbreken van een brand, zodat vlammen van het ene gebouw niet naar het andere gebouw zouden overslaan.

De brandweerstand van metselwerk mag niet verward worden met de brandreactie van de snelbouwstenen. Praktisch betekend dit dat de muur en de vloer gelijktijdig moet blijven voldoen aan de opgelegde criteria (zie norm NBN 713-020).

Gedurende de Rf duur mag er geen gevaar zijn voor instorten, zo moet de stabiliteit van de constructie verzekerd zijn gedurende de opgelegde Rf duur.

De constructie mag geen scheuren of openingen vertonen waarlangs de brand zich kan in voortplanten, de vlamdichtheid genoemd.

De wandtemperatuur van de wandzijde die niet aan het vuur is blootgesteld moet beneden een bepaalde grens blijven om te voorkomen dat voorwerpen die in de niet brandende ruimte vuur zouden gaan vatten door de stralingswarmte van het vuur. Hiervoor heeft een wand of muur een bepaalde thermische dichtheid nodig.

Hoelang de brandweerstand van een bepaalde constructie dient vast gelegd te worden in de normering. Hier zijn een reeks gradaties in functie van de bouwonderdelen en daarop gevoerde proeven. Zo bestaat er: 1/4 - 1/2 - 1 - 1,5 - 2 - 3 - 4 - 6 uur.

Rf waarde voor metselwerk

De brandweerstand van metselwerk is afhankelijk van de dikte van de muren.

Soms zijn er verschillende manieren om aan te duiden hoe lang de brandweerstand dient te zijn.

Voor 1 uur brandweerstand kan men gebruiken:

- Rf 1

- Rf 1h

- Rf 60 (60 minuten)

Hieronder een aantal voorbeelden van onbepleisterde snelbouwstenen:

9 cm dik: Rf 1 = 1 uur = Rf 1h = Rf 60

14 cm dik: Rf 2 = 2 uur = Rf 2h = Rf 120

19 cm dik: Rf 6 = 6 uur = Rf 6h = Rf 360

Een snelbouwmuur die aan beide zijden 1 cm dik is bepleisterd verhoogt de brandweerstand aanzienlijk:

9 cm dik aan beide zijden bepleisterd: Rf 2 = 2 uur = Rf 2h = Rf 120

14 cm dik aan beide zijden bepleisterd: Rf 4 = 4 uur = Rf 4h = Rf 240

19 cm dik aan beide zijden bepleisterd: meer dan Rf 6 = meer dan 6 uur = Rf 6h = Rf 360

Alle resultaten komen uit proefnemingen uit de jaren zeventig uitgevoerd door het 'laboratorium voor aanwending der brandstoffen en warmte-overdracht' van de R.U.G.

Als dragende muur voldoet een onbepleisterde bakstenen muur van 14 cm dik aan de strenge eisen. Een onbepleisterde van 9 cm dik is meestal voldoende als scheidingswand. Daar deze waarden al gekend zijn sinds de jaren zeventig worden voor baksteenwanden nergens attesten voor vereist. Zwakke plekken in de brandbeveiliging zijn vooral dragende kolommen van staal of beton. Om de stabiliteit van het gebouw te verzekeren worden deze onderdelen vaak bekleed met brandwerende bekleding zoals gips-karton-platen. Staal kan ook behandeld worden met een brandwerende laag die geschilderd wordt op de profielen zelf. Baksteenmetselwerk hoeft geen zo'n behandeling daar ze uit zichzelf al uitermate geschikt zijn tegen brand.

Meer relevante informatie:
REI-waarden in plaats van RF-waarden voor de brandweerstand van gebouwen 2008.
Basisnormen en eisen van de brandweerstand bij metselwerk

Behandeling van geloosd water via riolering

Verdunning en natuurlijke afbraak van rioolwater
Vroeger werden bevuilde vloeistoffen meestal door de natuur afgebroken. Zo werd het geneutraliseerde water terug in de natuurcylus gebracht. Hierbij werd de substantie verdund tot er afbraak mogelijk werd. Hierbij hield men rekening met een zo laag mogelijke concentratie van bevuiling, zeg maar bijna onschuldig. Het afvoeren in open waters zoals grachten, rivieren, meren, vijvers en de zee leek toen een voor de hand liggende oplossing.

Omwille van een betere hygiëne werden rioleringsstelsel onder de grond aangelegd in plaats van boven de grond zoals in de middeleeuwen het geval was.

Doordat er meer en meer hogere concentraties bevuild water aanwezig was in de riolering, door de stijgende bevolking diende er een voorzuivering te gebeuren voor een betere verwerking van het bevuilde water. Een oplossing voor het voorzuiveren van het bevuild water was de uitvinding van de behandelingsputten ook wel septische putten genoemd.

Septische putten (Behandelingsputten)

Hierbij wordt het water in een put geloods die verdeeld is in 2 compartimenten door een schot met een minimale opening. Zo kan het vuil in het eerste compartiment bezinken terwijl het zuiverdere water aan de oppervlakte kan overlopen in het tweede compartiment. Zo kan het zuiverdere water in het rioleringsstelsel afgevoerd te worden.

Waterzuiveringsinstallatie

Het water die in het rioleringsstelsel terechtkomt wordt op de dag van vandaag nog eens gezuiverd in een waterzuiveringsinstallatie. Dit alles volgens een strikte regeling vanuit de wetgevende bestuursorganen. Dit om het algemeen welzijn van het milieu te beheren. De verwerking van de afvalstromen worden zo via computergestuurde installaties gezuiverd. Zo worden vloeistoffen gezuiverd tot op een niveau waarop het minimum vervuilde water terug in de natuur terecht kan.
Het gebruik van waterzuiveringsinstallaties stelt zo zijn eisen aan ons eigen rioleringsstelsel. De afvalwaterstroom, de samenstelling en hoeveelheden ervan, zijn statisch gezien vrij correct in te schatten. Het hemelwater die wij echter wegens het verdwijnen van open waters tevens via buizenstelsels naar stromen en kanalen moeten vervoeren blijft echter een moeilijk inschatbare factor. Bij voorkeur wordt hemelwater gemeden in zuiveringsinstallatis, doordat ze een oncontroleerbare invloed hebben op de concentratie van het mengsel. Zo zouden ze de capaciteit onnodig kunnen belasten. Zo eist de overheid dat sites waar er zich een waterzuiveringsinstallatie bevindt er een gedeeltelijk of volledig gescheiden stelsel wordt toegepast voor de huisriolering. Proper water, zeg maar regenwater wordt gescheiden van vuil water (toilet, badkamer en keuken water). Deze worden elk op een apart rioleringsstelsel aangesloten.

Bescherming van ijzer tegen de invloed van vuur

Het ijzer kan, ofschoon het aan de vlammen geen voedsel geeft, niet als een vuurvast materiaal beschouwd
worden, zoals bij verschillende grote branden en uit genomen proeven gebleken is. Zodra een ijzeren staaf sterk verhit wordt, verliest zij haar draagvermogen en wordt zij verbogen door de krachten, welke er op werken. Bovendien zet het ijzer zich bij verwarming sterk uit, zodat ijzerconstructies alleen reeds hierdoor voor de muren, waarop zij rusten, gevaarlijk kunnen worden. Ijzerconstructies van gebouwen, waarin zich een grote hitte bij brand ontwikkelen door het aanwezig zijn van grote hoeveelheden brandbare stoffen moeten beschermd worden tegen het instorten van zolders en andere delen van de constructie. Het is noodzakelijk dat balken, kolommen enz. aan de inwerking van het vuur onttrokken worden om verdere verderfelijke gevolgen door inzakking of het begeven van de ijzerconstructie tegen te gaan. Om te verhinderen dat de balken en kolommen aan het vuur blootgesteld worden of aan de hitte ervan, worden ze bekleed met slecht warmte geleidende stoffen. Voor deze bekleding bestaan zeer veel methoden, maar ze hebben ook hun gebreken, men streeft hier altijd naar de beste oplossing met andere woorden de oplossing die in een bepaalde situatie het best is. In het ene geval moeten de ijzeren elementen het 1 uur kunnen volhouden voordat het hele gebouw mag bezwijken in een ander geval moet de constructie altijd stand kunnen houden gelijk welke vuurzee ze ook moeten trotseren, denk maar aan liftkokers in wolkenkrabbers, deze zijn dan ook meestal uit beton gegoten dat beter bestand is tegen invloed van het vuur.
Een in Duitsland veel gebruikte methode bestaat in het bekleden van blootliggende ijzerconstructies met Rabitz-ijzergaas. Dit ijzergaas wordt beraapt met cement-, kalk- of gipsmortel.
kolommen worden op dezelfde wijze bekleed; het is zeer aan te bevelen deze bekleding terug met een dunne mantel van stalen of ijzeren platen af te sluiten. Dit laatste is tamelijk kostbaar, maar heeft bij in Hamburg genomen proeven uitstekende resultaten opgeleverd. De omhulling van de kolommen met gewapende beton (systeem Monier) kan zeer goed zij, hoewel ook hiervan gemakkelijk stukken afspringen, indien er bij sterke verhitting water tegen aan gespoten wordt.

Een bekleding met het in de handel voorkomende steendraagweefsel en het vervolgens berapen van de bekleding is eveneens een aan te bevelen wijze van bescherming.
De andere methoden, om het ijzer tegen de inwerking van het vuur te beschermen, zullen hier niet nader behandeld worden. De meeste zijn zeer kostbaar en geven toch geen volstrekte zekerheid. Een methode die absoluut betrouwbaar, goedkoop en bruikbaar is, bestaat uit het verven van de profielen met een brandwerende verf meestal uit 2 lagen. Deze verf houdt de profielen op een lage temperatuur wanneer er een vuurzee door raast, de meeste hebben een rf-waarde van een half uur soms wel eens 1 uur, dit hangt af van de voorschriften.

De algemene indruk op een, door de schrijver bijgewoonde, vergadering van ingenieurs te San Francisco gehouden, was, dat het met pleisterwerk (op ijzergaas of latjes enz.) en met gewapend beton beschermde ijzerwerk zich het best gehouden had.

Terracotta methode
Toen was de terracotta methode nog niet optimaal maar even later, laten we zeggen in de jaren 1960 bij de testen met de apollo raketten die de missie naar de maan hebben volbracht werden opnieuw terracotta stenen gebruikt tegen de enorme hitte die vrijkwam bij het opstijgen van deze raketten. Tijdens de terugweg van de capsules, wanneer ze terug de dampkring in moeten beschermen terug de terracotta stenen de capsule tegen de warmte die vrijkomt door de wrijving van atmosfeer en het toestel volledig bestaande uit hoogwaardig materiaal. Nu wordt dit nog altijd gebruikt in spaceshuttles die de ruimte ingaan en terugkeren op aarde als vliegtuigen.

Gipsplaten
Tegenwoordig worden er ook gipsplaten geproduceerd met bepaalde rf-waarden die tegen de ijzeren kolommen kunnen geplaatst worden ter afwerking en bescherming.
Het eerstegenoemde, dat betrekkelijk eenvoudig toe te passen en goedkoop is, bleek een zeer aan te bevelen beschermingsmiddel te zijn.

In de jaren 1920 is dikwijles de vraag behandeld, welke soort ijzer voor kolommen gebruikt, de meeste zekerheid bij brand biedt. In Hamburg zijn zeer belangrijke proeven met kolommen van gietijzer en vloeiijzer genomen. Een gevolg van deze proefnemingen is, dat de Hamburger bouwpolitie en de brandverzekerings-maatschappijen in Hamburg de goed geconstrueerde gietijzeren kolommen verkiezen boven die van vloeiijzer. Zij verlangen de bekleding van de kolommen in al de gebouwen waar het grote massa's brandbare stof aanwezig zijn, en waar het instorten van zolders bij brand catastrofale gevolgen kan hebben. Tot deze gebouwen behoren dus: sommige pakhuizen, de grote winkelmagazijnen (Bazars, Waarenhuser) met bovenwoningen en de fabrieken, welke meerdere etages hoog zijn en waarin brandbare stoffen verwerkt worden. In vele grote steden wordt door de bouwpolitie de bekleding van de kolommen in deze gebouwen voorgeschreven.

De zekerheid bij brand van een gebouw, waarin veel ijzer gebruikt is, is voor alles afhankelijke van de wijze, waarop het ijzer beschermd is en van een goede constructie van de ijzerwerken. De steunpunten van de balken moeten, indien mogelijk, zo geconstrueerd worden, dat de balken zich vrij kunnen uitzetten. Het is met het oog op het brandgevaar zeer aan te bevelen, dat de ijzerconstructies stijf te construeren zijn, zodat de kolommen feitelijk aan de einden in de balklagen ingeklemd zijn. Stijve knooppunten (verbindingen) zijn ingeklemd, scharnierende verbindingen hebben een 0-moment.

In ons land wordt over het algemeen de constructeur veel vrijheid gelaten bij het ontwerpen van de gebouwen en ijzerwerken, ook laat men hem in de regel beslissen of een constructie al dan niet beschermd moet worden.

Ook in ons land, hoe langer hoe meer, worden bij gemeentelijke verordeningen voorschriften voor het bouwen gegeven. Doch moet men hiermee voorzichtig zijn. Door te strenge voorschriften worden handel en nijverheid te zeer gedrukt, omdat de gebouwen onnodig te kostbaar worden.
Ten slotte wordt men er nog opmerkzaam op gemaakt, dat een kolom van eikenhout met glad geschaafde oppervlakte bij een brand in vele gevallen te verkiezen is boven een ijzeren kolom, ze kan zeer goed gebruikt worden voor korter, niet te sterk belaste kolommen. Eiken balken en kolommen houden goed stand na een brand doordat het vuur de buitenste schil (+/- 5 cm) aantast en verkoolt, en dit bied een beschermingslaag over de kern van de houten kolom of balk die nog sterk genoeg is om alle krachten op te vatten. Dus bij het construeren van gebouwen met houten balken en kolommen moet er gerekend worden met hout dat een straal van +/- 5 cm kleiner is om alle krachten op een verkoolde balk te laten rusten.

Relevante onderwerpen:
Bescherming van het ijzer tegen de roest

Bescherming van het ijzer tegen de invloed van vuur
Roestgevaar bij staalskeletgebouwen tegen gaan

Meer over Ijzerconstructies en sterkteleer

Behandeling van terracotta tegels met polish van de firma JAMA

Kleurstof en polish voor terracotta tegels van de firma JAMA uit Niel (Hellgat) gezocht.

Jan één van onze trouwe website bezoekers zit met het volgende probleem en deed ons de volgende oproep:

Heel mijn huis heb ik laten bevloeren met tegels van de firma JAMA uit Niel (Hellegat). Deze firma bestaat volgens mij niet meer en daardoor heb ik een probleem. Deze soort van terracotta tegels moesten eerst gekleurd worden en daarna behandeld met een polish. Na twintig jaar is de kleur er deels af en geeft het geheel een slordige indruk. Ik heb echter geen kleurstof en polish meer. Misschien kan u mij helpen om een oplossing te vinden of misschien heeft een u een ander voorstel. Heel het huis is pas geschilderd. Dus uitbraak is niet direct een optie.

Via kennissen kreeg ik de raad om misschien even bij de firma Steenbakkerij Gebroeders Lauwers bvba uit Boom te informeren.

Alvast bedankt voor uw aandacht.

Jan is dus op zoek naar kleurstof en polish voor zijn terracotta tegels van de firma JAMA.

Als u Jan kunt helpen kun je uw opmerkingen onderaan deze oproep plaatsen of mailen naar archi-vision@hotmail.com of rechtstreeks naar jan.smets01@hotmail.com.

Alle hulp is welkom.

Alvast bedankt voor iedereen die ons wil helpen.