Belangrijk om te weten is dat we het hier hebben over de traditionele baksteen die dient als parament (gevelversiering). Snelbouwstenen daarintegen hebben een dragende functie en worden aan de binnenkant van de spouw geplaatst, deze worden op het einde van de pagina besproken.
Door zijn formaat is de traditionele baksteen gemakkelijk te hanteren tijdens het metselen. De vaste verhouding tussen strek en kop is noodzakelijk omwille van het metselverband, waarbij de stenen haaks op of naast elkaar kunnen worden gelegd.
De muurdiktes verspringen hierbij trapsgewijs met de modulemaat van het metselwerk.
Deze modulemaat is de kopsmaat van de metselsteen vermeerderd met de voegdikte.
De vlakken van een steen worden aangeduid met
Platte kant: Het bovenvlak van een steen.
Kopse kant: De kortste kant van een steen (in de breedte van de steen).
Strek: De langste voorzijde die de buitenkant van de muur zal vormen.
Soorten voegen
Stootvoegen: Verticale voegen tussen de stenen, deze worden gestopt door de stenen bovenaan en onderaan.
Lintvoegen: De horizontaal lopende voeg tussen 2 rijen stenen, deze loopt over hans de lengte van de muur.
Opmerking
Vroeger werd er rekening gehouden met een voeg van 10 mm nu is dit 12 mm geworden door de modulering van de stenen die aangepast zijn aan de Europese normen NBN EN 771-1.
Afwerking
De mooie kant van façade bakstenen is meestal mooi afgestreken omdat deze zijde van de baksteen niet in aanraking komt met de transportband bij het produceren. Dit wil zeggen dat de kant die op de transportband ligt, geribbeld of op zijn minst minder mooi geproduceerd is. De mooie kant dient dus aan de buitenkant van het gebouw gericht te worden tijdens het metselen, deze kant is niet alleen mooier maar ook minder poreuzer en laat dus zo minder water door.
Bij snelbouwstenen ziet men, meestal aan 1 zijde, gelijkmatige verdeelde ribben. Deze geribbelde kant dient naar de binnenkant van het huis geplaatst te worden tijdens het metselen. Deze ribben worden voorzien voor een betere hechting met het pleisterwerk aan de binnenkant van het gebouw.
Afmetingen van de meest voorkomende modulestenen
De traditionele bakstenen worden gekenmerkt door hun vaste dimensionale waarden. De breedte is ongeveer 9 cm, de lengte ongeveer 19 cm. In de lengte kunnen dus 2 koppen + 1 voeg. De hoogtes variëren volgens de modules.
Lagenmaat
Hoogte van de steen + Lintvoeg van 12 mm hoog.
Lagenmatentabel: hoogte modulesteen + lintvoeg van 12 mm
Het verhakken of delen van stenen
Voor de uitvoering van metselwerk zijn vaak delen van de metselsteen nodig die in een submodul van het raster passen. Verhakken van stenen betekend het inkorten van de steen aan de kant van de strek.
Strek: 188 mm lang x de volledige hoogte van een steen.
Drieklezoor: 138 mm lang x de volledige hoogte van een steen.
Halve Steen (Kop): 88 mm lang x de volledige hoogte van een steen.
Klezoor (Felezoor): 38 mm lang x de volledige hoogte van een steen.
Klisklezoor: 188 mm lang x 44 mm breed (steen door midden op de kopse kant).
Geschifte steen: de steen door midden in de hoogte richting, een geschifte steen heeft meestal een variabele hoogte.
Werkwijze bij het uitleggen van de stenen in de lengte van de muur
Daar de stenen en voegen bepaalde afmetingen hebben moeten we de aantal stenen en dikte van de stootvoegen gaan bepalen in functie van de afmeting van de gemetselde muur. Met andere woorden hoeveel stenen kunnen er in bijvoorbeeld 1 meter muur en hoe dik mogen de stootvoegen zijn?
Voorbeeld:
Gegeven: de muur moet 1000 mm lang zijn en bestaat uit stenen van 188 mm lang
Gevraagd: aantal stenen (al of niet halve stenen) en de dikte van de stootvoeg
Oplossing: 1000 mm / (188 mm + 12 mm) = 5 volledige stenen
We kunnen dit ook gaan doen met de hoogte van de muur.
Gevraagd: hoeveel stenen met een module 50 kunnen er in 1 meter hoge muur?
Oplossing: 1000 mm / (48+12) = 16,66667 lagen (17 lagen, afgerond naar boven)
Aantal stenen in 1 m²: 17 stenen x 5 stenen = 85 stenen (bij een bestelling of een prijsaanvraag wordt er altijd gevraagd naar de vierkante meter, je zult ook altijd prijs krijgen per vierkante meter)
Indien we het aantal stenen voor 1 kubieke meter willen weten gebruiken we de onderstaande formule, let wel op dat er tussen 2 rijen stenen een voeg van 12 mm is gerekend, in werkelijkheid zijn muren meestal maar 1 steen breed en zou de voeg tussen de 2 muren moeten wegvallen. Dit is de reden waarom we het bereken van het aantal stenen per kubieke meter als OPTIONEEL beschouwen.
Aantal stenen in 1 m³: 85 stenen x [(1000 mm / (88 mm + 12 mm)] = 850 stenen
Soorten stenen met hun afmetingen
Het bepalen van de voeg-dikte tussen de stenen en het aantal stenen in 1 lengte metselwerk
Stel dat we een muur van 1 meter willen metselen, wil dit zeggen dat we 5 stenen en 4 voegen nodig hebben:
1000 mm / (188 mm + 12 mm) = 5 volledige stenen.
Daar we een 1 voeg minder hebben dan er stenen zijn in een muur lengte van 1000 mm wil dit zeggen dat de voeg-dikte het volgende zal bedragen: [1000 mm - (188 mm x 5 stenen)] / 4 voegen = 15 mm dik.
Verwante informatie
Metselverbanden van baksteenmetselwerk
De snelbouwsteen
Populaire en traditionele benoemingen voor bakstenen
Baksteenarchitectuur
Metselverbanden baksteen, soorten, modules, berekeningen
Metselwerk in halfsteensverband
Metselwerk in staandverband
Loopverband
Opus reticulatum, Romeins metselverband
Populaire en traditionele benoemingen voor bakstenen
Brandreactie van bakstenen
De snelbouwsteen
Kleisoorten en hun eindproduct
Zilvergrijze handvormstenen
Uitbloeiingen bij metselwerk voorkomen en tegengaan
Vorstbestendigheid van bakstenen
Beschermen van vers metselwerk
Gewicht bepalen van metselwerk en funderingsbeton
Bauxietsteen
Door zijn formaat is de traditionele baksteen gemakkelijk te hanteren tijdens het metselen. De vaste verhouding tussen strek en kop is noodzakelijk omwille van het metselverband, waarbij de stenen haaks op of naast elkaar kunnen worden gelegd.
De muurdiktes verspringen hierbij trapsgewijs met de modulemaat van het metselwerk.
Deze modulemaat is de kopsmaat van de metselsteen vermeerderd met de voegdikte.
De vlakken van een steen worden aangeduid metPlatte kant: Het bovenvlak van een steen.
Kopse kant: De kortste kant van een steen (in de breedte van de steen).
Strek: De langste voorzijde die de buitenkant van de muur zal vormen.
Soorten voegen
 |
| halfsteensverband |
Lintvoegen: De horizontaal lopende voeg tussen 2 rijen stenen, deze loopt over hans de lengte van de muur.
Opmerking
Vroeger werd er rekening gehouden met een voeg van 10 mm nu is dit 12 mm geworden door de modulering van de stenen die aangepast zijn aan de Europese normen NBN EN 771-1.
Afwerking
De mooie kant van façade bakstenen is meestal mooi afgestreken omdat deze zijde van de baksteen niet in aanraking komt met de transportband bij het produceren. Dit wil zeggen dat de kant die op de transportband ligt, geribbeld of op zijn minst minder mooi geproduceerd is. De mooie kant dient dus aan de buitenkant van het gebouw gericht te worden tijdens het metselen, deze kant is niet alleen mooier maar ook minder poreuzer en laat dus zo minder water door.
Bij snelbouwstenen ziet men, meestal aan 1 zijde, gelijkmatige verdeelde ribben. Deze geribbelde kant dient naar de binnenkant van het huis geplaatst te worden tijdens het metselen. Deze ribben worden voorzien voor een betere hechting met het pleisterwerk aan de binnenkant van het gebouw.
Afmetingen van de meest voorkomende modulestenen
De traditionele bakstenen worden gekenmerkt door hun vaste dimensionale waarden. De breedte is ongeveer 9 cm, de lengte ongeveer 19 cm. In de lengte kunnen dus 2 koppen + 1 voeg. De hoogtes variëren volgens de modules.
| Module | Lengte | Breedte | Hoogte |
|---|---|---|---|
| Module 50 | 188 mm | 88 mm | 48 mm |
| Module 57 | 188 mm | 88 mm | 55 mm |
| Module 65 | 188 mm | 88 mm | 63 mm |
Lagenmaat
Hoogte van de steen + Lintvoeg van 12 mm hoog.
Lagenmatentabel: hoogte modulesteen + lintvoeg van 12 mm
| Laag | Module 50 | Module 57 | Module 65 |
|---|---|---|---|
| 1 | 60 mm | 67 mm | 75 mm |
| 2 | 120 mm | 134 mm | 150 mm |
| 3 | 180 mm | 201 mm | 225 mm |
| 4 | 240 mm | 268 mm | 300 mm |
| 5 | 300 mm | 335 mm | 375 mm |
| 6 | 360 mm | 402 mm | 450 mm |
| 7 | 420 mm | 469 mm | 525 mm |
| 8 | 480 mm | 536 mm | 600 mm |
| 9 | 540 mm | 603 mm | 675 mm |
| 10 | 600 mm | 670 mm | 750 mm |
Het verhakken of delen van stenen
Voor de uitvoering van metselwerk zijn vaak delen van de metselsteen nodig die in een submodul van het raster passen. Verhakken van stenen betekend het inkorten van de steen aan de kant van de strek.
 |
| Het delen van een baksteen |
Drieklezoor: 138 mm lang x de volledige hoogte van een steen.
Halve Steen (Kop): 88 mm lang x de volledige hoogte van een steen.
Klezoor (Felezoor): 38 mm lang x de volledige hoogte van een steen.
Klisklezoor: 188 mm lang x 44 mm breed (steen door midden op de kopse kant).
Geschifte steen: de steen door midden in de hoogte richting, een geschifte steen heeft meestal een variabele hoogte.
Werkwijze bij het uitleggen van de stenen in de lengte van de muur
Daar de stenen en voegen bepaalde afmetingen hebben moeten we de aantal stenen en dikte van de stootvoegen gaan bepalen in functie van de afmeting van de gemetselde muur. Met andere woorden hoeveel stenen kunnen er in bijvoorbeeld 1 meter muur en hoe dik mogen de stootvoegen zijn?
Voorbeeld:
Gegeven: de muur moet 1000 mm lang zijn en bestaat uit stenen van 188 mm lang
Gevraagd: aantal stenen (al of niet halve stenen) en de dikte van de stootvoeg
Oplossing: 1000 mm / (188 mm + 12 mm) = 5 volledige stenen
We kunnen dit ook gaan doen met de hoogte van de muur.
Gevraagd: hoeveel stenen met een module 50 kunnen er in 1 meter hoge muur?
Oplossing: 1000 mm / (48+12) = 16,66667 lagen (17 lagen, afgerond naar boven)
Aantal stenen in 1 m²: 17 stenen x 5 stenen = 85 stenen (bij een bestelling of een prijsaanvraag wordt er altijd gevraagd naar de vierkante meter, je zult ook altijd prijs krijgen per vierkante meter)
Indien we het aantal stenen voor 1 kubieke meter willen weten gebruiken we de onderstaande formule, let wel op dat er tussen 2 rijen stenen een voeg van 12 mm is gerekend, in werkelijkheid zijn muren meestal maar 1 steen breed en zou de voeg tussen de 2 muren moeten wegvallen. Dit is de reden waarom we het bereken van het aantal stenen per kubieke meter als OPTIONEEL beschouwen.
Aantal stenen in 1 m³: 85 stenen x [(1000 mm / (88 mm + 12 mm)] = 850 stenen
Soorten stenen met hun afmetingen
| Type | Lengte | Breedte | Hoogte | Aantal stenen / m² | Aantal stenen / m³ |
|---|---|---|---|---|---|
| Module 50 | 188 mm | 88 mm | 48 mm | 85 st | 850 st |
| Module 57 | 188 mm | 88 mm | 55 mm | 75 st | 747 st |
| Module 65 | 188 mm | 88 mm | 63 mm | 67 st | 667 st |
| Rijnvorm | 180 mm | 85 mm | 50 mm | 85 st | 867 st |
| Waalformaat | 208 mm | 98 mm | 48 mm | 76 st | 689 st |
| Waalformaat dik | 208 mm | 98 mm | 63 mm | 61 st | 551 st |
| Snelbouwers | 288 mm | 138 mm | 88 mm | 344 st | 223 st |
| Snelbouwers | 288 mm | 188 mm | 88 mm | 34 st | 167 st |
| Snelbouwers | 288 mm | 138 mm | 88 mm | 34 st | 334 st |
| Snelbouwers | 288 mm | 188 mm | 138 mm | 23 st | 223 st |
| Snelbouwers | 288 mm | 138 mm | 138 mm | 23 st | 149 st |
| Snelbouwers | 288 mm | 188 mm | 138 mm | 23 st | 112 st |
| Snelbouwers | 288 mm | 88 mm | 188 mm | 17 st | 167 st |
| Snelbouwers | 288 mm | 138 mm | 188 mm | 17 st | 112 st |
| Snelbouwers | 280 mm | 188 mm | 188 mm | 17 st | 84 st |
Het bepalen van de voeg-dikte tussen de stenen en het aantal stenen in 1 lengte metselwerk
Stel dat we een muur van 1 meter willen metselen, wil dit zeggen dat we 5 stenen en 4 voegen nodig hebben:
1000 mm / (188 mm + 12 mm) = 5 volledige stenen.
Daar we een 1 voeg minder hebben dan er stenen zijn in een muur lengte van 1000 mm wil dit zeggen dat de voeg-dikte het volgende zal bedragen: [1000 mm - (188 mm x 5 stenen)] / 4 voegen = 15 mm dik.
Verwante informatie
Metselverbanden van baksteenmetselwerk
De snelbouwsteen
Populaire en traditionele benoemingen voor bakstenen
Baksteenarchitectuur
Metselverbanden baksteen, soorten, modules, berekeningen
Metselwerk in halfsteensverband
Metselwerk in staandverband
Loopverband
Opus reticulatum, Romeins metselverband
Populaire en traditionele benoemingen voor bakstenen
Brandreactie van bakstenen
De snelbouwsteen
Kleisoorten en hun eindproduct
Zilvergrijze handvormstenen
Uitbloeiingen bij metselwerk voorkomen en tegengaan
Vorstbestendigheid van bakstenen
Beschermen van vers metselwerk
Gewicht bepalen van metselwerk en funderingsbeton
Bauxietsteen
