Faiënce tegels

Faiënce-tegels worden vervaardigd met poreuze kleisoorten met een fijnere structuur zoals kaolien, pijpaarde en veldspaat. Het email wordt er meestal opgespoten, dit is een soort glazuur (verglazing) waar men kleuren kan aan toevoegen. Deze klei is vergelijkbaar met sanitair porselein maar is iets poreuzer en het email van de tegel heeft een lagere smelttemperatuur.

Soorten

verglaasde borden

Gewone faiënce. Gemaakt uit een kleimengsel dat geel tot rood wordt na het bakken. Het email bevat veel tin-oxiden en heeft een ondoorschijnend, witte tint.

Kalkhoudende faiënce. Gemaakt uit pijpaarde dat wit wordt na het bakken. Het email kan zowel doorzichtig als ondoorzichtig zijn. Kalkhoudende faiënce wordt vooral toegepast bij het vervaardigen van eet-borden en vazen.

Veldspaat faiënce. Gemaakt uit fijn kaolien en wordt wit na het bakken. Het email is doorschijnend. Deze faiënce is zeer stevig en heeft tevens een zeer kleine poreusheid.

Kwaliteitskeuze
Uiteraard wordt op iedere tegel of stuk faiënce het merk geplaatst. Maar naast het merk kun je er ook de kwaliteitsklasses op aan treffen. Naast de kwaliteitsklassen waarin ze worden opgedeeld, kunnen ze dan nog eens gesorteerd worden volgens de kleurschakeringen.

1ste keus wordt aangeduid met 2 rode pijltjes die elkaar kruisen. Dit wil zeggen dat er geen fouten aanwezig zijn in afmetingen of het glazuur.

2de keus wordt aangeduid met een blauw vierkant . Dit wil zeggen dat er geringe afwijkingen aanwezig zijn  maar deze nog toelaatbaar zijn (storende fouten zichtbaar vanop 1 tot 3 m afstand).

3de keus wordt aangeduid met een groene 3. Dit wil zeggen dat nog bruikbare tegels afwijkingen bezitten die je of een afstand van 3 meter nog kan zien.

Afmetingen en formaten
De afmetingen van faiënce-tegels verspringt meestal per 5 cm. De kleinste tegels van 2 x 2 cm worden vaak mazaïektegels genoemd. Er wordt bij de aanduiding van de afmetingen al rekening gehouden met de voegen. dit wil dus zeggen dat de voegen ingerekend zijn in de afmetingen. Een faiënce-tegel van 10 x 10 cm zal in werkelijkheid, zonder de voeg, bijvoorbeeld maar 9,5 x 9,5 cm zijn.

Verwante informatie
Kleisoorten en hun eindproduct

Glazuren of verglazen van dakpannen

Dakpannen worden gemaakt uit klei en is dus zeer sterk en duurzaam maar na het bakken van de klei is dit product poreus. Doordat er miljoenen minuscule gaatjes in de dakpan zitten, doordat de product uit klei bestaat, kan deze veel water absorberen. Om dit te voorkomen heeft men het glazuren uitgevonden, een dunne glasachtige laag. Zo worden poriën in het oppervlak van de pan dichtgemaakt zodat er geen water meer in de pan kan doorsijpelen.

Er wordt in feite een laag glazuur op de ongebakken pan aangebracht door middel van onderdompelen of besproeien. Zo wordt het glazuur tijdens het bakken van de pan aan een hoge temperatuur ingebakken.

Een derde oplossing is het glazuren nadat de dakpan is gebakken en daarna terug bakken. Maar dit lijkt ons de minst efficiënte manier van glazuren.

Het verglazen heeft als voordeel dat het poreuze oppervlak wordt gedicht. Zo kan er ook minder vuil aan de dakpan blijven plakken. En zo wordt de dakpan beter beschermd tegen groen en mos-vorming maar ook tegen stof die blijft kleven aan niet geglazuurde dakpannen.

Men kan ook gekleurde glazuren verkrijgen door toevoeging van bepaalde oxidanten (ijzerhoudende materialen). Om bepaalde glazuren met een welbepaald kleur te verkrijgen zijn er tal van chemische formules uitgevonden waarin de verhouding van de grondstoffen en de smelttemperatuur essentieel zijn.

Een aantal voorbeelden van glazuren:
- loodglazuur
- zinkglazuur
- aardglazuur
- zoutglazuur

Aardglazuur en zoutglazuur zijn gekleurd en tegelijkertijd dekkend. Dit noemen ze email en wordt veel toegepast bij grèsbuizen en faiënce tegels.

Andere producten die vaak geglazuurd worden zijn:
- aardewerk en keramiek (bijvoorbeeld bloempotten)
- bakstenen (bijvoorbeeld als versiering rond te kachel)
- faiënce tegels van badkamers en keukens (hier spreekt men van emailleren)
- porselein
- toiletten, wasbakken en andere badkamer-elementen

Fabrieksglazuren en nijverheidsglazuren
Fabrieksglazuren zijn glazuren die op het oppervlak egaal en dicht van structuur. Ze bieden een constante kwaliteit. De technieken van fabrieksglazuren wordt gebruikt in grote tegel- en sanitair-fabrieken. De aangebrachte glazuren zullen bijna nooit of maar na zeer lange tijd beginnen 'craqueleren' (haarschuren in het glazuur).

Nijverheidsglazuren zijn glazuren die door handwerkers zoals pottenbakkers en kunstenaars worden gemaakt op proefondervindelijke kennis. Hier worden vaak pigmenten aan toegevoegd om de glazuurlaag een kleur te geven. De meest bekende nijverheidsglazuren zijn: craquelé- raku- en kristalglazuur.

Basisglazuur en Mat glazuur
Basisglazuur is glanzend en helder doordat ze gelijkmatig is gesmolten. Hier kan men kleurcomponenten aan toevoegen.
Mat glazuur is een basisglazuur met een glazuurfout die mattering veroorzaakt. Dit is in feite een kristalvorming die zich voor doet tijdens het stollingsproces.

Grondstoffen
De hoofd-grondstof om glazuur te maken is siliciumoxide (SiO2). Beter gekend als glas. Deze grondstof wordt ontgonnen van mineralen en zand.

Maar om glazuur te maken heb je nog smeltmiddelen zoals kalium, natrium of lithium nog. Dit zijn zouten die voorkomen als mineralen in de natuur.

De bindmiddelen die we nodig hebben om het geheel aan elkaar te houden zijn meestal aluminiumoxide, terug te vinden in kaolien. Porseleinaarde of Chinaclay bestaat uit een zuivere vorm van Kaolien.

Verwante informatie:
Meer over zwart geglazuurde beton dakpannen.
Meer over zwart geglazuurde klei dakpannen.
Kleisoorten en hun eindproduct