Tuimelraam eigenschappen en toepassingen

Tuimelraam in een dak
MadebyWM

Een tuimelraam is een klepraam dat op de helft van de de hoogte over zijn horizontale as kan draaien door middel van metalen draaipunten ter hoogte van de helft van de ramen. Hierbij gaat ofwel het bovenste gedeelte naar binnen terwijl het onderste deel naar buiten wordt gekipt of omgekeerd, het onderste deel naar binnen en het bovenste deel naar buiten. Dit laatste wordt niet zoveel toegepast en daardoor zijn de meeste ramen dan ook maar heel weinig uitgerust op deze wijze. Er bestaan ook nog Cardaramen, dit zijn geheel omklapbare tuimelramen.

Om het raam te laten tuimelen over de horizontale as moet in de kozijnstijl een verspringende sponning worden aangebracht. Het verspringen van de sponning dient te gebeuren ter hoogte van het draaipunt. De eenvoudigste manier is om de sponning te vormen door het aanbrengen van dagstukken. Maar het is ook mogelijk om de sponning in het kozijnhout te schaven.

In fabrieken, scholen en dergelijke gebouwen voert men de bovenramen van de lichtkozijnen zeer dikwijls als tuimelramen uit, hoewel er tegen het optreden van tochtverschijnselen beter achterover vallende ramen, voorzien van tochtschermen, kunnen worden toegepast.

Indien er bij het tuimelraam geen kalf tussen het onder- en bovenraam aanwezig is dient het onderraamblad als vast raam te worden uitgevoerd.

Draaipunten
De draaipunten van tuimelramen worden gevormd door aan het raamblad steunen aan te brengen, deze zijn draaibaar opgelegd in metalen plaatjes, die met van de achterzijde van het kozijn oplopende sleuven zijn voorzien. Draaipunten kunnen ook in hout worden uitgevoerd, maar zijn niet aan te bevelen omdat deze vrij snel zullen uitslijten.
Bij stalen tuimelramen worden de draaipunten, ook wel taatsdozen genoemd, aangebracht in de zijregels en de juiste plaats daarvoor wordt gekozen in overeenstemming met de toe te passen sluiting. De openingshoek wordt mede bepaald door de afmetingen van het raam. Maar over het algemeen is de draaihoek 60°, soms worden ze gemaakt dat zet tot 135° open kunnen. Deze laatste hoek is handig voor gebouwen waarbij men direct zonlicht binnen wil laten schijnen.
Wanneer men bij stalen tuimelramen de buitenkant van de glasruit van binnenuit school wil maken, kan de openingshoek nog groter worden.

Merknaam als aanduiding van het type raam
De meest bekende tuimelramen zijn die van het merk Velux. Deze ramen zijn hoofdzakelijk bedoeld om in het dak te verwerken. Omdat dit een marktleider is in het maken van tuimelramen wordt vaak het woord 'Velux' gebruikt om aan te duiden dat het om een tuimelraam gaat.

Berkenhout

Berken in Hooge Crater Cemetry

In de handel bestaat er Europees Berkenhout en Amerikaans Berkenhout en Canadees Berkenhout.
De berkenbomen die in ook in België en Nederland voorkomen bevatten vaak veel kwasten en gebreken om gebruikt te worden als bewerkbaar hout. In Finland echter groeien er vele fraaie Berkenbossen.

Het hout uit Finland wordt vooral verwerkt in triplexplaten en meubelen. Zo wordt deze producten veelvoudig geëxporteerd.

In Schotland, Noorwegen, Zweden, Noord-West-Rusland en Siberië groeien ook veel Berkenbomen maar dit leidt niet tot veel export.

Witte schors aan de stam van een berkenboom

Het Canadees Berkenhout is hoofdzakelijk afkomstig van de Betula Lutea Michx F. de zogenaamde Yellow Birch.

Berkenhout wordt in het Latijn aangeduid met Betula Pendula Roth en Betula Pubescens Ehrh voor de zachte berk.

Soorten Berken
In Europa groeit de Ruwe Berk, ook wel eens de Witte Berk genoemd en de Zachthartige Berk. De eigenschappen en de kwaliteit zijn deze 2 berken soorten zijn even goed.

Eigenschappen
Het berkenhout heeft een crèmegele of crèmewitte kleur en is glanzend.
Het volumegewicht ligt rond de 0,66 g/cm³.
De Canadese Berken zijn doorgaans gaver en groter dan de Europese Berken.
De witte stam vertoont een dunne witte schors dat constant lijkt te vervellen. Doordat de schors zo dun is lijkt het wel een vel wit papier dat gemakkelijk kan afgepeeld worden.

Toepassingen
Zoals eerder al aangegeven wordt Berkenhout veelal verwerkt tot triplexplaten en meubels.

Bauxietsteen

Bauxietstenen vuurvaste basische stenen. Hun lenen ze van de delfstof bauxiet waaruit deze stenen uiteraard ook uit vervaardigd zijn. De stof bauxiet bestaat uit een mengsel van klei en aluminiumhydraat en is vaak verontreinigd met ijzerverbindingen.

Ontginning
Bauxiet vindt men op vele plaatsen. Maar vooral in Suriname zijn er grote hoeveelheden bauxietsteen te vinden. De bauxiet die men in Suriname vindt is vaak erg verontreinigd met alkaliën, titaan, kiezelaard (silica) en nog meer onzuiverheden.

Toepassing
Bauxiet wordt in de eerste plaats gebruikt als grondstof voor aluminiumbereiding en aluminiumcement. En uiteraard ook Bauxietstenen worden met deze stof vervaardigd.

Verwerking en eigenschappen van Bauxietstenen
Bauxietstenen hebben een hoog smeltpunt maar ondanks deze goede eigenschap krimpen deze stenen onder hoge temperaturen, meer dan gewone, uit klei vervaardigde, bakstenen. Deze stenen worden éénmalig in een metalurgische oven gebakken.
Bauxietstenen zijn zeer goed bestand tegen aantasting door basische slakken.
Er zijn ook bauxietstenen voor handen waarbij de grondstoffen gesmolten zijn, zo zijn er de Corhard blokken, die in de glasindustrie worden gebruikt.

Meer over bakstenen

Basralocus

Basralocus is een houtsoort die zich uitstekend laat dienen om in de waterbouwkunde gebruikt te worden. Deze houtsoort komt hoofdzakelijk uit Suriname (Afrika).

Eigenschappen
Dit is een harde houtsoort dat in grote lengtes verkrijgbaar zijn daar de bomen tot zo'n 45 m hoogte kunnen groeien.

Oude gedroogde stammen zijn keihard en moeilijk te verzagen. Vers Basralocus daarentegen is minder moeilijk te verzagen, maar men dient toch in acht te nemen dat normaal gereedschap afgestompt wordt door deze harde houtsoort.

Kiezel
Basralocus bevat behoorlijk wat kiezel, de hoeveelheid varieert van 0,2 % tot en met 2 %, met een gemiddelde tussen de 0,8% tot 1%. Deze kiezel belemmert de paalworm om in het hout te boren. De boorschelp van de paalworm stompt af op de kiezellichaampjes (Latijnse naam: Dicorynia Paraensis Benth). Zo is deze houtsoort geschikt voor de aanleg van zeeweringen.

Toepassingsgebied
Zoals hierboven al beschreven is Basralocus hout zeer geschikt om in zee te gebruiken als zeewering, maar ook voor sluisdeuren. Dit hout wordt verder nog gebruik voor bruggenbouw, dwarsliggers en parketvloeren.

Meer over hout en andere houtsoorten

Basalt gesteente

Basalt is een uitvloeiinggesteente die door vulkanische uitbarstingen naar de oppervlakte wordt gestuwd terwijl het stolde.

Eigenschappen en stollingproces
Basalt is een zeer duurzame en weervaste gesteente die een grote weerstand bied tegen afslijting. Dit doordat basalt een zeer dicht, hard, holokristallijn gesteente is. Het is basisch vanwege zijn lage kiezelzuurgehalte (SiO2). Doorgaans hebben basaltstenen een donkergrijze kleur.

Tijdens het stollingsproces krimpt lava en vormt zich tot zuilen. De doorsnede van de zuilen zijn meestal 6 hoekig maar kunnen ook uit 4, 5 of 7 hoeken bestaan. Dit betekend dat de zuilen doorgaans 6 zijden heeft (het grondvlak en bovenvlak niet meegeteld).

De scheidingsvlakken staan loodrecht op het vlak van de afkoeling zodat de zuilen veelal min of meer verticaal staan. De zuilen kunnen een lengte hebben van meer dan 10 meter.

Tussen de zuilen vindt men vaak zeer kleine krimpscheuren van enkele millimeters.

De samenstelling van basalt bestaat voornamelijk uit de mineralen: pyroxeen, oliven, hoorn-blende, ijzererts en apatiet. Daarnaast bevatten ze ook kalk, maar aangezien er voornamelijk 2 soorten kalk voorkomen bij basalt verdelen we het basalt in volgens het soort kalk. Zo hebben we 2 soorten Kalk-Alkalibasalten (veltspaatbasalten): Natron-Kalkbasalten (bevat nefelien) en Kali-Kalibasalten (bevat het mineraal leuciet).

In de bouwpraktijk gebruikt men vooral fijnkorrelig basalt. Er bestaat echter ook grofkorrelig basalt, doloriet genoemd. Deze basalt-soort is minder sterk en wordt dan ook veel minder gebruikt.

Tussen de doleriet en de fijnkristallijnen bestaat er nog een soort en die heet anamesiet.

Basalt bezit een druksterkte die tussen de 1000 en 3500 kg/cm² ligt. Soms kan die druksterkte hoger liggen dan 3500 kg/cm².

Verwerking
Het verwijderen van de basaltzuilen op het terrein, gebeurd met een lans die onderaan voorzien is van een wigvormige schoen. Zo worden de zuilen van bovenaf losgewrikt. Bij het vallen van de zuilen breken ze uiteen tot hanteerbare stukken.

Soms wordt basalt gespleten tot platen of banken, dit noemt men tafelbasalt.

Toepassing
Veldspaat-basalt, meer bepaald het zuilenbasalt uit de Rijnstreek, wordt gebruikt bij het maken van dijken.

Basalt wordt vaak verwerkt tot keien omdat ze zeer slijtvast zijn. Basaltkeien worden echter zeer glad door het verkeer en zeker als het regent of geregend heeft.

Eisen
Een aantal eisen die men stelt voor een goede basalt zijn:
- ze dienen gaaf te zijn
- de steen dient helder te klinken bij het beslaan met een stalen hamer
- mag niet afschilferen
- mag geen barsten of scheuren vertonen
- mag geen onversteende gedeelten of aderen bevatten
- mag niet broos zijn.
- de breuk (een doorgezaagd deel) moet scherpkantig, glad en schelpvormig zijn
- waterslag (krimpscheuren dwars door de zuilen heen, zijn een gebrek en mogen niet voorkomen)
- er mag geen zonnebrand aanwezig zijn (een zekere pokdaligheid, gepaard met zeer fijne scheurtjes)

Meer over natuursteen.

Bankirai

Bankirai behoort tot de Balaugroep waar ook Balau, Gisok, Ressak (Resak) en Poöti toe behoren en is een harthoutsoort. De Bankirai-bomen groeien hoofdzakelijk in Borneo (Zuidoost-Azië). De Latijnse naam voor Bankirai is Shorea Laevifolia Endert.

Eigenschappen
Bankirai heeft een warme geel, grijsbruin of bruin-rode kleur en is redelijk bestand tegen slijtage (in vergelijking met andere houtsoorten dan toch).
Deze houtsoort is goed bestand tegen schimmels en aantasting door insecten maar ook tegen chemische elementen en bepaalde zuren.
Het kernhout behoort tot de duurzaamheidsklasse II en III
Het volumegewicht bij een vochtigheidsgraad van 15 % ligt tussen de 0,85 en de 1,05 met een gemiddelde van 0,91.

Toepassingen
Bankirai wordt gebruikt voor terrassen, tuinmeubilair, brugdekken, bedrijfsvloeren, sluisdeuren, remmingswerken, bodems van spoorwagons, aanlegsteigers, remmingswerken, en nog veel meer.
Deze houtsoort is een waardevolle houtsoort maar mag in geen geval vergeleken worden met Teak. Zo wordt Bankirai soms zeer onterecht Borneo Teak genoemd.

Kom meer te weten over hout